Verschenen in De Bond van 29 januari 2016
Afscheid nemen van je moeder. Hoe doe je dat? Is afscheid überhaupt mogelijk? Hou je door je eigen leven, door je herinneringen haar levend? Of is dat slecht een wens, tegen beter weten in, van een eeuwig rouwend kind? Adriaan Van Dis en Maarten ’t Hart schreven afgelopen jaar een boek over hun overleden moeder. Om afscheid te nemen, om af te rekenen, rouwend, uit liefde of was het om een verhaal te maken, een verhaal om de waarheid draaglijk te maken? Een verhaal over een nieuw of ander leven. Adriaan Van Dis: Ik zou haar een papieren leven geven, of nog beter : een nieuw leven. Een leven waarin ze weer goed kon lopen, haar lippen kleurde, wijde rokken droeg of haar vuurvaste mantelpakken. Een dansende moeder wilde ik opvoeren, een knokkende moeder. De sterke vrouw uit mijn jeugd.
Ik blijf
Ik kom terug, de roman van Van Dis, verzamelt de verhalen van zijn moeder. Ze verbreekt de stilte in ruil voor een zelfmoordpil. Ze sterft uiteindelijk tijdens Van Dis’ afwezigheid. Hij ziet haar niet meer terug. Of toch. Ze komt terug: om tevreden te knikken bij hetgeen hij over haar schrijft. In Magdalena van Maarten ’t Hart sterft zijn moeder na haar aankondiging Dit is de laatste keer dat je me ziet. Woorden die blijven dreunen en voortleven in zijn hoofd, net als zijn moeder. De moeder van Van Dis is geen hartelijke, beminnelijke vrouw, en ook de moeder van Maarten ’t Hart vertoont bijzonder eigenaardige, koele karaktertrekken. Toch merk je dat beide kinderen hun moeder geweldig ontzien en uiteindelijk een liefdevol portret maken waarin hun moeder voortleeft. Geen van beiden lijkt ooit onthecht, van loslaten is het nooit gekomen. Ik kom terug had evengoed Ik blijf kunnen heten. Arnon Grunberg schrijft in het artikel Over moeder worden in De Morgen: Alleen nu ik zelf mijn moeder ben geworden, kan ik niet meer zeggen dat ik op haar wacht. Ik wacht op mezelf. Ook Adriaan Van Dis en Maarten ’t Hart wachten voortaan op zichzelf. Net zoals zovele anderen die hun moeder verloren.
Ik kom terug van Adriaan Van dis is uitgegeven bij Uitgeverij Augustus en kost 19,99 euro Magdalena van Maarten ’t Hart is uitgegeven bij Uitgeverij De Arbeiderspers en kost 19,99 euro
